Bóle mięśni i stawów mogą mieć różne przyczyny. Najczęściej są one niegroźne. Zdarza się jednak, że są objawem poważnej choroby. Dlatego, gdy utrzymują się długo lub są bardzo nasilone, należy udać się do lekarza w celu pogłębionej diagnostyki.
Ból mięśni i stawów może dotyczyć tylko jednego z nich, określonych części ciała lub całego układu ruchu. Dolegliwości mają różny stopień nasilenia – od lekkiego do bardzo silnego, który utrudnia lub uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Ponadto utrzymują się przez cały czas lub pojawiają się tylko w określonych sytuacjach (np. przy wykonywaniu ruchu lub przyjęciu określonej pozycji). Ból mięśni i stawów może być jedynym objawem lub występować w towarzystwie innych dolegliwości1.
Jakie są przyczyny bólu mięśni i stawów?
Ból mięśni i stawów bardzo często pojawia się na skutek przeciążenia lub nadmiernego ich rozciągnięcia podczas aktywności fizycznej. Jest on efektem krótkotrwałego niedotlenienia tkanek związanego z wysiłkiem. Przyczyną dolegliwości może być również kontuzja lub uraz1.
Inne możliwe przyczyny bólu mięśni i stawów to:
- reumatoidalne zapalenie stawów1,
- zespół bólu mięśniowo-powięziowego1,
- zespół fibromialgii (choroba o charakterze przewlekłym, w której przebiegu odczuwany jest rozległy ból w układzie ruchu)1,
- nerwoból1,
- zespół przewlekłego zmęczenia (nazywany inaczej zespołem chronicznego zmęczenia, w którym występuje przewlekłe zmęczenie powiązane z objawami dodatkowymi, które wpływają na zdolność do wykonywania codziennych obowiązków zawodowych)1,
- choroby mięśni pochodzenia zapalnego1,
- choroba zwyrodnieniowa stawów3,
- choroby tkanki łącznej3,
- niedoczynność tarczycy4,
- polimialgia reumatyczna3.
Ból mięśni i stawów jest też jednym z objawów, który towarzyszy grypie. Taką przyczynę można podejrzewać, gdy obecne są inne dolegliwości związane z infekcją górnych dróg oddechowych. Są to: gorączka, kaszel, katar, ból gardła, złe samopoczucie i osłabienie2.
Co na ból mięśni i stawów sprawdzi się najlepiej?
Pojawienie się bólu mięśni i stawów jest wskazaniem do przyjęcia leku przeciwbólowego. Może to być środek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ)1, który zawiera ketoprofen. Substancja ta dobrze radzi sobie z dolegliwościami bólowymi o lekkim i umiarkowanym stopniu nasilenia. Można ją przyjmować doraźnie, maksymalnie przez 5 dni5. Konieczne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących jej stosowania, które są zawarte w ulotce dołączonej do opakowania.
W leczeniu bólu mięśni i stawów kręgosłupa dużą rolę odgrywa rehabilitacja. Pacjentom poleca się ćwiczenia terapeutyczne oraz inne zabiegi (np. masaże)1. Powinny być one dopasowane indywidualnie do każdej osoby.
Jak zapobiegać bólowi mięśni i stawów?
Aby zapobiegać bólowi mięśni i stawów, należy dbać o układ ruchu. Można to zrobić poprzez regularną aktywność fizyczną. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości organizmu6. W przeciwnym razie efekt będzie odwrotny do zamierzonego. Dobrze sprawdza się gimnastyka, która powoduje rozciąganie poszczególnych grup mięśni. Szczególnie polecany jest stretching i joga. Oba rodzaje treningów można wykonywać samodzielnie w domu.
Profilaktyka bólu mięśni i stawów obejmuje również znajomość zasad dotyczących tego, jak podnosić ciężkie przedmioty oraz wykonywać codzienne czynności. Postawa ciała ma ogromne znaczenie dla kondycji układu ruchu. Należy zadbać o odpowiedni materac, meble wypoczynkowe oraz stanowisko pracy6.
Ważne jest również utrzymywanie odpowiedniej masy ciała. Dzięki temu stawy nie są nadmiernie obciążone, a tym samym narażone na szybszą degradację7. Zapobieganie nadwadze i otyłości powinno odbywać się poprzez odpowiednią dawkę ruchu w ciągu tygodnia oraz dobrze zbilansowaną dietę. Należy pamiętać, że posiłek musi dostarczyć nie tylko ilość kalorii dopasowaną do potrzeb organizmu, ale także witaminy i minerały, niezbędne dla układu ruchu.
Warto podkreślić, że powyższe działania nie chronią całkowicie przed bólem mięśni i stawów. Pozwalają jednak zmniejszyć ryzyko lub opóźnić wystąpienie. Trzeba pamiętać, że nie mamy wpływu na pojawienie się niektórych chorób przewlekłych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów, które jest związane z zaburzeniami układu immunologicznego i czynnikami genetycznymi8).
Ból mięśni i stawów – kiedy udać się do lekarza?
Do lekarza należy udać się, gdy ból mięśni i stawów:
- utrzymuje się przez długi czas,
- często nawraca,
- utrudnia codzienne funkcjonowanie,
- jest bardzo silny,
- nie zmniejsza się po zastosowaniu leków przeciwbólowych,
- przebiega razem z innymi objawami,
- pojawia się bez istotnej przyczyny (np. nie jest poprzedzony urazem lub wysiłkiem fizycznym).
W pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu. Zleci on badania, a w razie potrzeby skieruje na konsultację specjalistyczną (m.in. neurologiczną). Dzięki temu możliwe będzie poznanie przyczyny bólu mięśni i stawów, a tym samym wdrożenie odpowiedniego leczenia i zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnych dla zdrowia powikłań.
KETO/047/05-2021
