Zwyrodnienie stawu biodrowego jest jednym z najczęściej diagnozowanych schorzeń ruchu. Jego przyczyna – powolna utrata chrząstki – odbija się mocno na równowadze chorego i skutkuje uporczywymi dolegliwościami bólowymi. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego może prowadzić do trwałego inwalidztwa, dlatego konieczne jest właściwe rozpoznanie oraz jak najszybsze wdrożenie leczenia - decyzję zawsze podejmuje lekarz.
Leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego nie jest łatwe. Wielu osobom nie wystarcza terapia farmakologiczna połączona z intensywną rehabilitacją. Chorego, który znalazł się w takiej sytuacji, lekarz może skierować na leczenie operacyjne. Polega ono na wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego.
Budowa anatomiczna stawu biodrowego a zwyrodnienia
Biodro to najbardziej ruchomy staw kończyny dolnej, który umożliwia ruch w kilku płaszczyznach. Ma bardzo dużą liczbę osi i dzięki temu, że jest otoczone mięśniami, umożliwia człowiekowi przemieszczanie się [1]. Staw biodrowy to jeden z największych stawów kulistych w całym organizmie. Jego główką jest głowa kości udowej, otoczona obrąbkiem panewkowym.
Prawidłowa budowa i funkcje stawu biodrowego zapewniają odpowiednie funkcjonowanie i dają możliwość przemieszczania się bez dolegliwości bólowych oraz utraty równowagi1. Naruszenie biomechaniki aparatu sprzyja nieprawidłowościom w jego budowie anatomicznej. Późniejsze obciążanie chorej kończyny powoduje zwyrodnienie stawu biodrowego (koksartrozę). Może ono prowadzić do trwałego kalectwa, dlatego powinno być leczone i stale rehabilitowane.
Migrenowe bóle głowy
Przyczyny zwyrodnienia stawów biodrowych
Główną przyczyną zwyrodnienia stawów biodrowych jest powolna utrata chrząstki. Choroba postępuje, a odbudowa chrząstki pokrywającej biodro jest niewystarczająca, aby przywrócić pełną sprawność2. Następuje wtedy przebudowa części podchrzęstnej kości i na jej powierzchni tworzą się narośle uniemożliwiające motorykę. Utrata chrząstki nie jest procesem nagłym. Schorzenie potrafi się rozwijać latami. Większość chorych to osoby po 65 roku życia.
Są dwa typy choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. Wyróżnia się je na podstawie etiologii schorzenia2. Na tej podstawie można wymienić:
- idiopatyczne zwyrodnienie stawu biodrowego – powstaje ono bez uchwytnej przyczyny, dlatego lekarz nie jest w stanie określić, jaki czynnik wpłynął na powstanie uszkodzenia. Jest to tzw. pierwotne zwyrodnienie, którego etiologii upatruje się w zmianach w strukturze chrząstki lub składzie mazi stawowej;
- wtórne zwyrodnienie stawu biodrowego – przyczyną powstania są wrodzone wady w budowie anatomicznej, np. dysplazja stawu biodrowego lub zwichnięcie biodra.
Zwyrodnienie biodra to schorzenie, które przechodzi przez różne fazy rozwojowe. W początkowej fazie dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej i stopniowego wzrostu kości podchrzęstnej. W kolejnej fazie, zwanej postępującą, fragmenty chrząstki osadzają się w błonie maziowej stawu, tworząc torbiele, a produkcja kolagenu zostaje zaburzona. Na ostatnim etapie nasilają się objawy, takie jak ogniskowa martwica kości i wzmożone bóle podczas poruszania się lub wykonywania czynności w pozycji stojącej przez osobę chorą.
Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy schorzenia
Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego są dość uporczywe dla pacjenta. Ma on problem z długotrwałym staniem i codziennym poruszaniem się. Przejście jakiegoś dystansu powoduje ból o dużym natężeniu, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Dolegliwości odczuwane są po stronie uszkodzonego stawu, najczęściej w okolicy pachwin, kolan lub pośladków. Ból może promieniować na część lędźwiową kręgosłupa i być uporczywy nawet w pozycji leżącej. Uszkodzony mechanizm upośledza chód. Jest też jedną z przyczyn skrócenia kończyny dolnej z powodu stale wymuszonej nieprawidłowej pozycji ciała. Skóra chorego ponad stawem jest ocieplona.
Diagnostyka i leczenie zwyrodnień stawów biodrowych
Podstawą do rozpoznania zwyrodnienia stawu biodrowego są badania fizykalne i obrazowe. W diagnostyce wykorzystuje się badanie rentgenowskie (RTG), ultrasonografię uszkodzonego stawu lub rezonans magnetyczny. Zmiany są zauważalne także w badaniu przedmiotowym. Pacjent ma wymuszoną pozycję ciała, zmieniony chód. Doświadcza też bólu, który mija dopiero w momencie odpoczynku. Istotą leczenia jest oszczędzanie chorego stawu. Choremu zaleca się robienie częstych postojów. Nie powinien też dźwigać ani nadmiernie przeciążać nogi. Na leczenie zwyrodnienia stawu biodrowego składa się terapia farmakologiczna, gdzie często są wykorzystywane leki z grupy NLPZ np. ketoprofen, rehabilitacja, a także wdrożenie zmian stylu
życia, m.in. dążenie do prawidłowej masy ciała, dobrane ćwiczenia fizyczne, itp.
Jeśli chodzi o zwyrodnienie stawów biodrowych, ćwiczenia oraz zabiegi powinny pomóc w poprawie stanu zdrowia. W takich przypadkach stosuje się lampę SOLUX i krioterapię, która łagodzi dolegliwości bólowe (z uwzględnieniem wskazań oraz przeciwwskazań). Zaleca się także ćwiczenia w wodzie, ponieważ odciążają one i relaksują. Chory powinien dbać o prawidłową postawę ciała, unikać przeciążeń, a także używać laski bądź kuli do przemieszczania się. Osobom, u których terapia nie przynosi poprawy, proponowane jest leczenie operacyjne – wszczepienie endoprotezy. Umożliwi ona choremu normalne funkcjonowanie. U pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów decyzję o leczeniu oraz stosowanej terapii zawsze podejmuje lekarz.
Zobacz także: Jakie są przyczyny bólu nogi w biodrze i jak go leczyć?
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Agnieszka Widera
KETO/013/03/2021
