Zwyrodnienie stawów biodrowych, kolanowych czy palców dłoni charakteryzuje stała destrukcja aparat ruchu. W przebiegu ubytków chrząstki czy zmian wytwórczych pojawia się zespół nieprzyjemnych dolegliwości, w tym ograniczenia motoryczne. Leczenie polega na spowalnianiu postępu choroby.
Zmiany zwyrodnieniowe stawów to zjawisko o niejednoznacznej etiologii, a do ich wystąpienia predysponuje wiele czynników nabytych i wrodzonych. Szanse na poprawę stanu zdrowia są duże, o ile możliwie szybko wdroży się leczenie i rehabilitację, a dodatkowo nie zaniecha się ich w trakcie.
Co powoduje zwyrodnienie kolana, barku czy biodra?
Chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego czy kolanowego charakteryzuje stała progresja zmian destrukcyjnych w obrębie chrząstki stawowej, przebiegająca z okresami zaostrzeń i remisji. Zjawisko polega na nadmiernym i przedwczesnym zużyciu struktur stawowych w stosunku do procesów kościotworzenia i przejawia się morfologicznymi, biochemicznymi i biomechanicznymi zmianami tkankowymi, które prowadzą do rozmiękania, włóknienia, owrzodzeń, ubytków masy, stwardnienia i wytworzenia narośli kostnych w postaci osteofitów czy torbieli podchrzęstnych w zajętym stawie. W efekcie zjawiska dochodzi do ogólnej deformacji stawu i osłabienia jego funkcji motorycznych.
Zwyrodnieniu stawów sprzyjają uwarunkowania genetyczne i środowiskowe, takie jak dysplazja stawu biodrowego, choroba Perthesa, koślawość kolan, skrócenie jednej kończyny dolnej, skolioza, otyłość, przeciążająca praca fizyczna, niektóre formy aktywności sportowej, przebyte złamania i nadmierna ruchomość [2]. Zmiany zwyrodnieniowe stawów obserwuje się częściej u osób starszych, szczególnie u kobiet, co ma związek z naturalnymi procesami starzenia się oraz menopauzą. Ze względu na postępujący charakter choroby, leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów, wydłużeniu okresu remisji oraz przywróceniu i utrzymaniu sprawności ruchowej3.
Migrenowe bóle głowy
Czym objawia się zwyrodnienie stawu kolanowego i biodrowego?
Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego objawia się przede wszystkim dolegliwościami bólowymi o różnym natężeniu i charakterze, które w początkowej fazie nasilają się podczas chodzenia czy siadania, ale ustępują w spoczynku. Później ból dokucza również w bezruchu. Zwyrodnienie stawów kolanowych wpływa ponadto na osłabienie mięśni nóg, przykurcze zgięciowe i sztywność stawową. Obserwuje się też deformację kolan i zniekształcony chód, możliwe jest uczucie tarcia podczas obciążania kończyny. Zmiany zwyrodnieniowe kolana obniżają także jakość życia osobistego i zawodowego. Osoby obciążone chorobą nierzadko wymagają pomocy ortopedycznych, takich jak kule łokciowe, laski czy ortezy wspierające mechanikę stawu.
Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego to przede wszystkim upośledzenie funkcji motorycznych, dotyczących szczególnie rotacji wewnętrznej i odwodzenia, ale także poranna sztywność, opadanie miednicy po przeciwnej stronie do zajętej zwyrodnieniem, zauważalne w trakcie chodzenia i stania, pozorne skrócenie kończyny, asymetryczny chód, utykanie, a także trudności w codziennych czynnościach wymagających skłonów, kucania czy schylania1.
Zmiany zwyrodnieniowe zlokalizowane w innych okolicach ciała dają podobne objawy, jeśli chodzi o funkcjonalność, np. zwyrodnienie stawów rąk wywołuje trudności w wykonywaniu palcami precyzyjnych czynności i objawia się zgrubiałymi stawami śródręczno-paliczkowymi, z kolei zmiany zwyrodnieniowe w stopie sprzyjają deformacjom palców i pogorszeniu jakości chodu.
Jak zatrzymać zwyrodnienie stawów?
Zmiany zwyrodnieniowe wymagają interdyscyplinarnej terapii, której celem jest zatrzymanie lub spowolnienie procesów degeneracyjnych struktur stawowych, ograniczenie dolegliwości bólowych oraz poprawa funkcjonalności motorycznej miejscowej i ogólnej. Kompleksowe leczenie w mniej zaawansowanych postaciach choroby przewiduje przede wszystkim rehabilitację z uwzględnieniem ćwiczeń ruchowych wzmacniających tkanki okołostawowe, odciążających powierzchnie stawowe i poprawiających ruchomość aparatu. Regularne i odpowiednio dobrane do stanu zdrowia treningi zwiększają szansę na wyzdrowienie i zapobiegają postępowi choroby. W przypadku choroby zwyrodnieniowej decyzję dotyczącą leczenia farmakologicznego/niefarmakologicznego podejmuje lekarz.
W procesie usprawniania ważna jest ponadto fizykoterapia, kinesiotaping, terapia manualna i inne techniki. To formy leczenia zalecane także na bardziej zaawansowane zwyrodnienie stawów. Jeśli chodzi o zwyrodnienie stawu biodrowego, leczenie naturalne przewiduje także zbilansowaną dietę, bogatą w wapń, kolagen, zielone warzywa oraz zioła (lawendę, dziurawiec, goździki, imbir czy rozmaryn). U niektórych pacjentów z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową stawów, lekarz może zadecydować o wykonaniu endoprotezoplastyki1.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Konsultacja merytoryczna: lek. med. Agnieszka Widera
KETO/026-03-2021
