Ból kolan podczas zginania nie należy do rzadkich dolegliwości. Może go wywołać uraz lub przeciążenie, ale też częstym powodem są choroby zwyrodnieniowe i stany zapalne stawów. Właśnie dlatego kluczowa jest odpowiednia diagnoza i leczenie, aby przywrócić sprawność i komfort codziennego funkcjonowania. W tym artykule omawiamy najczęstsze przyczyny bólu, objawy, a także dostępne metody terapii.
Budowa i funkcja stawu kolanowego
Staw kolanowy to jeden z najważniejszych stawów w ludzkim organizmie. To w nim łączą się kość udowa z piszczelową i rzepka, otoczone siecią więzadeł, torebek i tkanek miękkich. Jego głównym zadaniem jest umożliwienie sprawnego poruszania się, w tym wykonywania ruchów zginania i prostowania nogi. Aby prawidłowo funkcjonować, staw musi być stabilny, a jego elementy składowe w dobrej kondycji.
Rola kości, więzadeł i łąkotek
Kości udowa i piszczelowa tworzą podstawę stawu kolanowego, zapewniając stabilną i wytrzymałą konstrukcję [1]. Kość rzepki pełni funkcję ochronną i poprawia mechanikę stawu [1]. Natomiast łąkotki to chrząstkowate struktury położone pomiędzy kośćmi, które amortyzują staw i chronią jego powierzchnie [1]. Wreszcie, sieć więzadeł to kolejny element, który stabilizuje staw, ograniczając nadmierne ruchy.
Najczęstsze przyczyny bólu kolan przy zginaniu
Ze względu na stałe obciążenie ciężarem ciała, staw kolanowy jest narażony na kontuzje i urazy. Podczas codziennych czynności, a zwłaszcza w trakcie aktywności fizycznej, na stawy działają znaczne siły, mogące prowadzić do uszkodzeń tkanek. Dlatego też problemy z kolanami, w tym ból przy zginaniu, są dość powszechne i odczuwają je osoby w różnym wieku.
Nagłe urazy, takie jak skręcenia, zwichnięcia czy złamania, mogą prowadzić do uszkodzenia struktur stawu kolanowego, w tym więzadeł, łąkotek, a nawet kości.
Przeciążenia, czyli intensywne, powtarzające się obciążenia stawu kolanowego, np. podczas uprawiania sportów lub pracy fizycznej, mogą doprowadzić do nadmiernego zużycia tkanek i mikrouszkodzeń.
Choroby zwyrodnieniowe, np. postępujące uszkodzenia chrząstki stawowej, więzadeł i łąkotek prowadzą do rozwoju choroby, potocznie zwanej artrozą. Pamiętaj, że ból kolan przy zginaniu jest jednym z głównych objawów tej dolegliwości.
Stany zapalne, takie jak zapalenie kaletki maziowej, zapalenie ścięgien czy reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) również powodują tego typu objawy.
Objawy towarzyszące bólowi kolan
Dolegliwości odczuwane przy chodzeniu to nie wszystkie objawy, które mogą towarzyszyć uszkodzonym lub przeciążonym stawom. Mogą pojawić się także:
ostry, piekący ból w okolicy stawu kolanowego, nasilający się podczas zgięcia,
obrzęk i zaczerwienienie wokół stawu,
ograniczenie zakresu ruchu,
trzaski, chrupanie lub uczucie niestabilności w stawie,
trudności z obciążaniem kończyny i wykonywaniem codziennych czynności.
Ponieważ charakter, nasilenie i lokalizacja dolegliwości mogą wskazywać na konkretną przyczynę problemu, tak ważna jest szybka diagnoza specjalisty. Kompleksowa diagnostyka pozwala lekarzowi na trafne rozpoznanie przyczyny dolegliwości i dobranie optymalnego leczenia.
Co pomaga na ból kolan?
Jeśli ból jest wynikiem urazu, ulgę przyniesie unieruchomienie stawu i odpoczynek [2]. Doraźnie w celu zmniejszenia dolegliwości i ograniczenia stanu zapalnego, można sięgnąć po lek przeciwbólowy dostępny bez recepty z grupy NLPZ, np. zawierający ketoprofen [3]. Przed jego zastosowaniem przeczytaj informacje zawarte w ulotce. W powrocie do pełnej sprawności pomogą też zabiegi fizykoterapeutyczne zlecone przez specjalistę, np. krioterapia, laseroterapia czy ultradźwięki. Ważnym elementem terapii są też ćwiczenia rehabilitacyjne wzmacniające i rozciągające mięśnie.
W przypadku poważniejszych uszkodzeń lub zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych lekarz może zalecić bardziej zaawansowane metody przywracające sprawność i redukujące ból, np.:
artroskopową naprawę lub usunięcie uszkodzonych struktur
wszczepianie endoprotez stawu kolanowego
Co zrobić, aby kolana nie bolały?
Pamiętaj, że nadwaga i otyłość znacząco zwiększają obciążenie stawów, przyspieszając procesy zwyrodnieniowe. Dlatego dbaj o prawidłową wagę i wprowadź do swojej codziennej rutyny zdrowe nawyki. Nawet umiarkowany, ale systematyczny ruch wzmacnia mięśnie i poprawia stabilność stawów.
Zawsze dbaj o prawidłową postawę, a jeśli decydujesz się na dodatkowe ćwiczenia, zadbaj o prawidłową technikę ich wykonywania. Nigdy nie zapominaj o rozgrzewce przed treningiem. Odpowiednie przygotowanie stawów i mięśni na dodatkowe obciążenia, chroni je przed urazami.
Pamiętaj o prawidłowej diecie. Dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych wspiera regenerację tkanek.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Każdy, kto doświadcza bólu, który utrzymuje się lub nasila, powinien niezwłocznie skonsultować się z lekarzem ortopedą lub fizjoterapeutą. Zwlekanie z diagnozą i leczeniem może doprowadzić do pogłębienia się problemu i trwałego uszkodzenia stawu. Lekarz, na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i ewentualnych badań obrazowych, ustali przyczynę dolegliwości i dobierze optymalną terapię, a szybkie podjęcie leczenia znacząco zwiększa szanse na powrót do pełnej sprawności.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Autor: lek. med. Wiktor Trela
KETO/052/05-2024
