Rwa udowa jest chorobą neurologiczną, która dotyczy nerwu udowego. Gdy dochodzi do ucisku na korzenie, które go tworzą, pojawiają się nieprzyjemne dolegliwości bólowe. Schorzenie to wymaga odpowiedniego rozpoznania i leczenia. W terapii dużą wagę przypisuje się nie tylko farmakoterapii, ale także rehabilitacji i ćwiczeniom.
Szacuje się, że nawet 85% ludzi na świecie co najmniej raz w życiu doświadczyło bólu z dolnego odcinka kręgosłupa (lędźwiowo-krzyżowego). W większości przypadków nieprzyjemne objawy ustępują samoistnie w ciągu kilku tygodni. Zdarza się jednak, że stają się przewlekłe (10–15% przypadków) lub nawrotowe (około 80% przypadków). Częstotliwość występowania dolegliwości bólowych ze strony kręgosłupa rośnie z wiekiem. Są one przyczyną ograniczeń w życiu codziennym i pracy zawodowej, a nawet prowadzą do niepełnosprawności1. Jedną z przyczyn bólu jest rwa udowa2.
Czym jest rwa udowa?
Rwa udowa należy do korzeniowych zespołów bólowych. Jest definiowana jako zespół objawów związanych z podrażnieniem lub uciskiem na korzenie nerwowe tworzące nerw udowy (odcinek lędźwiowy kręgosłupa) bądź sam nerw3. Stopień nasilenia dolegliwości jest różny u każdej osoby (zależy przede wszystkim od siły nacisku na nerw)2. Schorzenie może pojawić się nagle lub narastać stopniowo. Objawy często utrzymują się nawet przez kilka miesięcy4.
Nerw udowy jest nerwem mieszanym. Oznacza to, że przewodzi impulsy nerwowe odpowiadające za ruch (z ośrodkowego układu nerwowego do mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych), a także odbiera bodźce czuciowe. Jest on największym nerwem splotu lędźwiowego. Biegnie w dół. Zaopatruje m.in. mięsień biodrowy, mięsień lędźwiowy większy, staw biodrowy i mięsień czworogłowy uda5.
Jakie są objawy rwy udowej?
Objawy rwy udowej to przede wszystkim dolegliwości bólowe w odcinku lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa. Najczęściej promieniują one do kończyny dolnej w przebiegu nerwu udowego. Mogą sięgać aż do kolana [2]. Zwykle występują po jednej stronie. Bólowi mogą towarzyszyć:
- zaburzenia czucia,
- niedowłady,
- przykurcze,
- mrowienie,
- drętwienie2,
- dyskomfort podczas chodzenia lub pozostawania w określonej pozycji,
- trudności z poruszaniem się,
- osłabienie mięśni,
- problemy ze zgięciem i przywodzeniem uda,
- osłabienie odruchów,
- wzmożone napięcie mięśni przykręgosłupowych3.
Przyczyny rwy udowej
Przyczyny rwy udowej są związane z podrażnieniem lub uciskiem na korzenie nerwu udowego. Może do nich dojść na skutek urazu mechanicznego (np. na skutek dźwigania, niefortunnego ruchu, wypadku komunikacyjnego). Częściej jednak są związane ze zmianami przeciążeniowymi lub zwyrodnieniowymi krążka międzykręgowego – struktury, która ma za zadanie amortyzować przeciążenia kręgosłupa3.
Leczenie rwy udowej
Leczenie rwy udowej obejmuje:
- postępowanie farmakologiczne,
- metody niefarmakologiczne4.
W pierwszym przypadku są to przede wszystkim leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym4. Można wykorzystać leki, których substancją czynną jest ketoprofen. Należy pamiętać, że są one przeznaczone do krótkotrwałego leczenia bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Trzeba je stosować zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce lub według zaleceń lekarza6. Farmakoterapia może obejmować również steroidy i leki zmniejszające napięcie mięśni4.
Do metod niefarmakologicznych zalicza się:
- odpoczynek w pozycji leżącej na równym podłożu,
- fizykoterapię,
- rehabilitację4.
Ważna jest także edukacja pacjenta dotycząca sposobów wykorzystywanych, by uniknąć dolegliwości bólowych w przyszłości. Mowa przede wszystkim o potrzebie wzmocnienia mięśni, utrzymywania prawidłowej postawy ciała, metod podnoszenia ciężkich przedmiotów, utrzymywania odpowiedniej masy ciała, regularnej aktywności fizycznej dopasowanej do możliwości organizmu3.
Przeczytaj i dowiedz się jakie są przyczyny bólu nogi w biodrze
Rehabilitacja w przypadku rwy udowej
Rehabilitacja przy rwie udowej powinna rozpocząć się po ustąpieniu ostrej fazy, czyli po zmniejszeniu się dolegliwości bólowych. Fizjoterapeuta dobiera odpowiedni zestaw ćwiczeń do każdej osoby. Są one dopasowane przede wszystkim do stopnia zaawansowania problemu i nasilenia dolegliwości3. Mogą to być:
- metoda McKenziego7,
- ćwiczenia czynne,
- ćwiczenia ogólnokondycyjne,
- ćwiczenia z oporem,
- terapia manualna8.
Dobre wyniki przynoszą także ćwiczenia w wodzie oraz masaże podwodne8.
KETO/020/03-2021
