Kolano jest jednym z najważniejszych stawów w naszym ciele. Dlaczego? Nie tylko umożliwia nam swobodne poruszanie się, ale też utrzymuje nas w pionie. Ból kolana, zwłaszcza przy chodzeniu, jest uciążliwą dolegliwością, która dotyka wiele osób w różnym wieku. Przyczyny mogą być różnorodne i związane zarówno z urazami, stanami zapalnymi, jak i chorobami zwyrodnieniowymi. W tym artykule przyjrzymy się najczęstszym przyczynom bólu kolana przy chodzeniu oraz sposobom radzenia sobie z nim.
Jakie są przyczyny bólu kolan przy chodzeniu?
Jedną z przyczyn bólu kolan, który wręcz uniemożliwia poruszanie się, są nagłe urazy, takie jak skręcenie lub naderwanie więzadeł. Inne to przeciążenia stawu, uszkodzenia chrząstki, zapalenie kaletki maziowej, a także choroby zwyrodnieniowe.
Nagłe urazy stawu kolanowego
Ból kolana, który uniemożliwia normalne poruszanie się, może mieć różnorodne przyczyny. Jedną z nich są nagłe urazy, takie jak skręcenie lub naderwanie więzadeł. Podczas codziennej aktywności fizycznej, jak bieganie czy zjazd na nartach, może dojść do skręcenia stawu, którego skutkiem jest uszkodzenie więzadeł krzyżowych przyśrodkowych lub bocznych. To bardzo bolesna kontuzja, która prowadzi do niestabilności stawu [1]. Naderwanie więzadeł także objawia się silnym bólem i ograniczeniem ruchomości stawu.
Więzadła krzyżowe przyśrodkowe i boczne są ważnymi strukturami w stawie kolanowym. Ich główną funkcją jest stabilizacja stawu poprzez utrzymanie właściwej pozycji kości udowej względem kości piszczelowej. Zapobiegają one nadmiernemu ruchowi bocznemu i skręcaniu stawu kolanowego. Dzięki nim staw kolanowy jest w stanie wytrzymać duże obciążenia podczas ruchu, a przy tym jest stabilny i sprawnie funkcjonuje.
Przeciążenia stawu kolanowego
Przeciążenia stawu kolanowego, szczególnie u osób aktywnych fizycznie, często objawiają się bólem podczas chodzenia. Osoby regularnie uprawiające sport, np. bieganie, skok w dal lub wzwyż narażają kolana na ciągłe mikrourazy, które stopniowo prowadzą do uszkodzenia większych struktur stawowych [2]. Przeciążenie może wywoływać ból przy każdym kroku i znacząco utrudniać wykonywanie codziennych czynności. Nawet tak proste czynności jak wchodzenie po schodach mogą stanowić problem dla osób dotkniętych przeciążeniem stawu kolanowego.
Powtarzające się obciążenia podczas każdego kroku mogą prowadzić do mikrourazów tkanek stawowych, w tym chrząstki, więzadeł i mięśni otaczających staw, które stopniowo ulegają zużyciu i uszkodzeniu. Uszkodzenia, które początkowo są niewielkie i niezauważalne, z czasem ulegają kumulacji i prowadzą do poważniejszych problemów. Przykładowo, konsekwencją mikrourazów chrząstki jest jej stopniowe ścieranie się i zanik, a to z kolei prowadzi do stanów zapalnych, bólu i ograniczenia ruchomości stawu.
Dodatkowo, przeciążenie stawu kolanowego, zwłaszcza długotrwałe prowadzi do nadmiernego napięcia i osłabienia mięśni stabilizujących staw, co może zwiększać ryzyko urazów więzadeł i innych struktur stawowych.
Uszkodzenia chrząstki
Chrząstka stawowa odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu stawów, w tym stawu kolanowego. Jej główną funkcją jest amortyzacja – chroni kości przed bezpośrednim stykiem i umożliwia płynne ruchy stawu [3]. Działa jak rodzaj poduszki, absorbując siły wywierane na staw podczas ruchu.
Uszkodzenie chrząstki, np. w wyniku urazu lub choroby zwyrodnieniowej, może zakłócić wspomnianą funkcję amortyzacyjną. Kiedy kości stawowe będą się ze sobą stykać podczas ruchu, odczuwamy ból i dyskomfort podczas chodzenia. Ponadto, uszkodzenie chrząstki może prowadzić do stanów zapalnych w stawie oraz do dalszego pogłębienia się uszkodzeń, co może znacząco ogranicza sprawność i komfort ruchu. W przypadku podejrzenia takiego uszkodzenia, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zalecić odpowiednie badania diagnostyczne i terapię mającą na celu złagodzenie bólu oraz przywrócenie prawidłowej funkcji stawu kolanowego.
Zapalenie kaletki maziowej
Zapalenie kaletki maziowej może być spowodowane przeciążeniem stawu kolanowego, urazem lub infekcją [4]. Ciągłe obciążenie stawu może prowadzić do nadmiernego ucisku na kaletkę maziową, co wywołuje stan zapalny. Urazy, takie jak uderzenie lub upadek, również mogą bezpośrednio uszkodzić kaletkę, prowadząc do jej zapalenia. Nie bez znaczenia są infekcje bakteryjne lub wirusowe, które mogą również doprowadzić do zapalenia kaletki poprzez infekcję torebki maziowej.
Zapalenie kaletki maziowej powoduje wzrost ilości płynu w torebce stawowej, która pełni funkcję amortyzującą i ułatwia ruch stawowy. Zwiększenie jego ilości prowadzi do obrzęku oraz powoduje ucisk na struktury otaczające staw, co objawia się bólem i ograniczeniem ruchomości kolana.
Choroby zwyrodnieniowe stawów
Artroza, znana również jako zwyrodnienie stawów, jest chorobą, która charakteryzuje się stopniowym zużyciem chrząstki stawowej [5]. Ból kolana podczas chodzenia może być jednym z pierwszych jej objawów. Na początku dolegliwości nie są intensywne i występują sporadycznie, ale stopniowo mogą się nasilać w miarę postępu choroby. Osoby cierpiące na artrozę często odczuwają ból podczas chodzenia, zwłaszcza po dłuższym czasie aktywności lub po wysiłku fizycznym. Charakterystycznym objawem jest też sztywność stawów.
Sposoby leczenia bólu kolana przy chodzeniu
Leczenie bólu kolana przy chodzeniu zależy od przyczyny i nasilenia objawów. W przypadku nagłych urazów, takich jak wspomniane skręcenie lub naderwanie więzadeł, konieczne może być unieruchomienie stawu i rehabilitacja [1]. Przeciążenia mogą wymagać zmniejszenia aktywności fizycznej oraz rehabilitacji w celu wzmocnienia mięśni i poprawy stabilności stawu. Jak łagodzić ból, aby szybko wrócić do pełnej sprawności?
W celu złagodzenia objawów warto sięgnąć po leki dostępne bez recepty takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), które mogą pomóc w zmniejszeniu bólu, ale też stanu zapalnego w stawie. Leki te zawierają m.in. ketoprofen, czyli substancję czynną, która szybko radzi sobie z codziennym bólem [6].
Fizjoterapia i rehabilitacja
Fizjoterapia i rehabilitacja są ważnymi elementami leczenia aparatu ruchu. Pod nadzorem specjalisty, można wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu kolanowego, poprawiając jego stabilność i elastyczność. Dodatkowo fizjoterapeuta może zastosować masaże, elektroterapię, ultradźwięki czy krioterapię, w celu złagodzenia bólu i poprawy funkcji stawu.
Iniekcje stawowe
W niektórych przypadkach, szczególnie w przebiegu zapalenia kaletki maziowej, lekarz może zalecić iniekcje stawowe, czyli zastrzyki, które mają na celu zmniejszenie stanu zapalnego, zwiększenie elastyczności chrząstki i złagodzenie bólu [1]. Pamiętaj, że iniekcje powinny być wykonane tylko z zalecenia lekarza i przez samego specjalistę.
Zmiana stylu życia i ćwiczenia
Pamiętaj, że kolana muszą radzić sobie z ciężarem ciała, dlatego w niektórych sytuacjach warto rozważyć utratę wagi, zwłaszcza jeśli mamy zdiagnozowaną nadwagę. To konieczne, jeśli jest to czynnik przyczyniający się do bólu. Ćwiczenia o niskim wpływie na przeciążenie stawów, takie jak jazda na rowerze, pływanie czy nordic walking, są również korzystne, ponieważ wzmacniają mięśnie, a jednocześnie utrzymują ruchomość kolana.
W celu złagodzenia bólu kolana, zwłaszcza w sytuacji nasilenia objawów lub po urazie konieczny jest odpoczynek. Jeśli masz do czynienia z bólem przeciążeniowym, unikaj długotrwałego stania czy chodzenia po nierównym terenie. Stosuj zimne okłady na bolące miejsce oraz jeśli to konieczne zakładaj stabilizującą staw ortezę. Ważne jest również unikanie czynników, które mogą nasilać ból, takich jak długotrwałe siedzenie w jednej pozycji czy noszenie ciężkich przedmiotów.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Autor: lek. med. Wiktor Trela
KETO/018/01-2024
