Bolesne miesiączki to dolegliwość wielu kobiet. Często są bagatelizowane, traktowane jako normalne zjawisko i łagodzone domowymi sposobami. Nie zawsze jednak taki stan świadczy o prawidłowym przebiegu cyklu. Menstruacje tego typu mogą być objawem wielu stanów chorobowych.
Leki przeciwbólowe czy odpoczynek to najbardziej powszechne, ale nie jedyne sposoby stosowane podczas bolesnych miesiączek. Leczenie przewiduje wiele doraźnych metod, ale kiedy dolegliwości nie ustępują lub gdy towarzyszą im inne niepokojące dolegliwości, niezbędna jest konsultacja specjalistyczna.
Jak wygląda bolesna miesiączka?
Bolesne bóle miesiączkowe to dość powszechny problem zarówno wśród młodych, dojrzewających dziewcząt, jak i dorosłych kobiet. Dyskomfort pojawia się na kilka, kilkanaście godzin przed menstruacją, może mieć różne natężenie, charakter i lokalizację, ale zwykle w ciągu 2-3 dni ustępuje samoistnie bądź przy wsparciu doraźnymi sposobami przeciwbólowymi.
Niektóre kobiety odczuwają dyskomfort, który opisują jako jednostajny ciężar zalegający w dolnej części miednicy, inne zaś odczuwają napadowe skurcze. Najbardziej bolesny jest pierwszy dzień miesiączki. Utrudnia codzienne funkcjonowanie, nierzadko jest przyczyną nieobecności w pracy czy szkole. W przebiegu bardzo bolesnej miesiączki można doświadczyć nie tylko dolegliwości w okolicy podbrzusza. Często ból promieniuje do kręgosłupa lędźwiowego, pachwin i ud. Mogą dokuczać także zawroty i silne bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, częstomocz, przyspieszona akcja serca, napady duszności, obniżona koncentracja, senność czy brak apetytu i ogólna apatia. Bolesne i obfite miesiączki w towarzystwie dodatkowych objawów określane są mianem zespołu bolesnego miesiączkowania3.
Przyczyny bolesnych miesiączek
Przyczyny bolesnych miesiączek nie są jednoznaczne. Powszechnie uważa się, że za to zjawisko bezpośrednio odpowiada zwiększony poziom prostaglandyn, czyli enzymu regulującego czynność skurczową macicy, który w wyniku nieprawidłowego stężenia powoduje wzmożone napięcie układu współczulnego i zmniejszony przepływ krwi przez macicę. Poza czynnikami endokrynologicznymi wśród przyczyn bolesnych miesiączek wymienia się także choroby macicy i przydatków. Najczęściej powodem dyskomfortu jest endometrioza, tzw. gruczolistość zewnętrzna, charakteryzująca się obecnością endometrium, czyli tkanki wyściełającej jamę macicy, poza macicą, ogniskami pojawiającymi się na jajnikach, otrzewnej, a także w pobliżu moczowodów i zmianami zlokalizowanymi nawet w jelitach czy płucach. Za niekomfortowy stan odpowiada też stenoza szyjki macicy - czyli zwężenie (zarośnięcie) ujścia zewnętrznego szyjki macicy o charakterze wrodzonym lub nabytym), polipy, mięśniaki oraz inne nieprawidłowości o charakterze nowotworowym. Bardzo bolesna miesiączka może być ponadto objawem przewlekłej choroby niezwiązanej z macicą. Nierzadko jest skutkiem stanu zapalnego tkanek w miednicy mniejszej i jego powikłań, np. zrostów2.
Niemałą rolę odgrywają również uwarunkowania genetyczne, czyli wrodzone zaburzenia czynnościowe i strukturalne układu rodnego. Przede wszystkim to anomalie rozwojowe macicy, jak nadmierne tyło- i przodozgięcie oraz inne nieprawidłowości. Dolegliwościom tego typu sprzyja też niedoczynność tarczycy oraz stosowanie niektórych form antykoncepcji, zwłaszcza wewnątrzmacicznych. Wreszcie, pojawiające się bolesne miesiączki po czterdziestce mogą zwiastować menopauzę1.
Co na bolesne miesiączki? Możliwe metody leczenia
Leczenie bolesnych miesiączek przewiduje wiele metod objawowych, które łagodzą przebieg menstruacji, ale kiedy dolegliwości nie ustępują lub pojawiają się w towarzystwie innych, niezbędna jest wizyta u lekarza w celu ustalenia przyczyny. Wówczas sposoby na bolesne miesiączki dobierane są indywidualnie. Niekiedy poleca się także suplementację magnezem i witaminą B9.
A jak zmniejszyć bolesność miesiączki bez farmakoterapii? Dobrym pomysłem są herbaty ziołowe zawierające melisę, dziurawiec, rumianek czy chmiel. Ulgę przyniosą też miejscowe okłady rozgrzewające lub chłodzące, a także delikatny masaż podbrzusza i lędźwi, najlepiej z użyciem olejku lawendowego. Z kolei w celach prewencyjnych poleca się wzmacniać i uelastyczniać mięśnie dna miednicy, wykonując regularnie ćwiczenia Kegla. Naturalne sposoby na bolesne miesiączki to także optymalizacja diety. Należy wyeliminować kofeinę i alkohol na czas menstruacji. Konieczne jest właściwe nawadnianie organizmu i spożywanie pokarmów bogatych w żelazo2.
W niektórych przypadkach, w związku z bolesnymi miesiączkami, lekarz może zalecić stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Bolesne bóle miesiączkowe wywołane zmianami hormonalnymi z reguły zmniejszają swoje nasilenie lub całkowicie ustępują po pierwszej ciąży.
KETO/027-03-2021
