Bolesne miesiączkowanie w literaturze fachowej to dysmenorrhoea. Występuje nawet u 60% kobiet w wieku rozrodczym. Klasyfikuje się je jako pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie. Zespół napięcia przedmiesiączkowego to cykliczne pojawianie się jednej lub kilku dolegliwości, które poprzedzają krwawienie menstruacyjne i występują w takim natężeniu, że mogą wpływać na pracę i jakość życia.
Miesiączka to regularne krwawienie z jamy macicy. Jest wynikiem cyklicznych zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety dojrzałej płciowo. Bezpośrednią przyczyną wystąpienia miesiączki jest złuszczenie się endometrium, czyli błony śluzowej jamy macicy.
Jak leczyć bolesne miesiączkowanie?
Bolesne miesiączkowanie to ból w podbrzuszu odczuwany kilka dni przed miesiączką lub w trakcie krwawienia1. Zdecydowanie częściej ta dolegliwość dotyczy dziewcząt i młodych kobiet. Za jej przyczynę uznaje się zwiększoną produkcję tzw. prostaglandyn w endometrium. Klasyfikuje się je jako pierwotne i wtórne bolesne miesiączkowanie.
Leczenie bolesnych miesiączek zależy od przyczyny. U pacjentek z pierwotnym bolesnym miesiączkowaniem stosuje się leczenie objawowe, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak np. ketoprofen czy ibuprofen. Jeżeli terapia nie przynosi poprawy, lekarz może zlecić dodatkowo tabletki antykoncepcyjne. Jeśli i one nie pomagają, należy rozważyć występowanie innych chorób, a zatem wtórnej przyczyny dolegliwości bólowych. W przypadku pierwotnych bolesnych miesiączek dolegliwości bólowe z biegiem czasu albo po porodzie zmniejszają się lub całkowicie ustępują.
Co to jest zespół napięcia przedmiesiączkowego?
Zespół napięcia przedmiesiączkowego to stan charakteryzujący się występowaniem uciążliwych objawów (natury fizycznej, behawioralnej i psychicznej) u pacjentki, u której nie stwierdzono wcześniej chorób natury organicznej lub psychicznej. Dolegliwości te występują regularnie w drugiej fazie (tak zwanej lutealnej) każdego cyklu miesiączkowego i ustępują lub ulegają złagodzeniu pod koniec miesiączki.
Do dolegliwości zaliczamy głównie drażliwość, uczucie niepokoju, napięcie emocjonalne, zaburzenia nastroju (dominuje smutek, depresja), tkliwość piersi, wzdęcia (oraz związane z nimi bóle brzucha), bóle głowy czy uczucie zmęczenia, a także osłabienie koncentracji, zdolności poznawczych i wzrokowo-przestrzennych. Rodzaj dolegliwości oraz ich natężenie może się znacznie różnić u poszczególnych pacjentek2.
Przyczyna zespołu napięcia przedmiesiączkowego nie jest znana. Istnieje wiele różnych teorii - mówi się między innymi o czynnikach genetycznych czy cyklicznej czynności hormonalnej jajników. W leczeniu wykorzystuje się zarówno metody farmakologiczne (np. dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, hormonalną terapię zastępczą), jak i niefarmakologiczne (zmiana stylu życia – redukcja stresu, ograniczenie spożywania kofeiny i alkoholu, ćwiczenia fizyczne, terapia poznawczo-behawioralna), a w ostateczności nawet leczenie chirurgiczne3.
Migrenowe bóle głowy
Ból brzucha przed okresem a ciąża
Ból podbrzusza przed miesiączką nie jest objawem wczesnej ciąży. Zazwyczaj pierwszym objawem ciąży jest zatrzymanie miesiączki i to właśnie wtedy warto zrobić test ciążowy.
Do innych przyczyn występowania bólu brzucha przed okresem należą:
- endometrioza, czyli choroba, w której błona śluzowa macicy znajduje się nie tylko w jamie macicy, ale również w jamie otrzewnowej, a nawet innych narządach jamy brzusznej,
- mięśniaki macicy,
- adenomioza (typ endometriozy, który najczęściej dotyka kobiety pomiędzy 40 a 50 rokiem życia),
- torbiele i guzy jajników,
- choroby jelit,
- zapalenie przydatków (jajników i jajowodów),
- choroba zrostowa miednicy mniejszej4.
Inną przyczyną bólu podbrzusza przed miesiączką może być ostre zapalenie przydatków (jajników i jajowodów) – chorobie tej towarzyszy często wysoka gorączka oraz upławy z pochwy.
Do silnego bólu brzucha przed okresem mogą prowadzić też:
- krwawienie do jamy otrzewnowej spowodowane pęknięciem torbieli jajnika,
- skręt torbieli jajnika,
- rozlane zapalenie wyrostka robaczkowego5.
Choroby te prowadzą do ostrego bólu brzucha i wymagają interwencji chirurgicznej, dlatego w przypadku silnego bólu brzucha nie należy zwlekać z konsultacją specjalistyczną.
Podsumowując, występuje bardzo wiele przyczyn bólu brzucha. Niektóre powody są błahe i można je leczyć lekami przeciwbólowymi. Jeżeli jednak bólowi towarzyszą inne objawy lub dolegliwości nie ustępują po leczeniu zachowawczym, należy skonsultować się z lekarzem.
Przedstawiony materiał ma charakter informacyjny i nie jest tożsamy z konsultacją lekarską.
Autor artykułu: lek. med. Marta Dąbrowska
KETO/278/08-2020
